Er was eens… Een uitvaart in coronatijd

Onderstaand bericht bevat informatie die niet meer van toepassing is. Er gelden geen beperkende maatregelen meer. 

Ik ben gevraagd om langs te komen bij Ria (68) want zij zal binnen enkele maanden komen te overlijden en Ria zou graag een deel van de uitvaart zelf willen regelen. Rob, haar echtgenoot en hun vier kinderen zijn ook aanwezig. Ria weet goed wat ze wil; een groot en persoonlijk – niet te treurig – afscheid, want ze is zeer actief als vrijwilligster en heeft een grote vriendengroep. Ze zingt in een koor en ook de familie is van beide kanten behoorlijk groot. We moeten zéker op 175 personen rekenen. Ze wil graag sprekers uit haar gezin, iemand van haar broers of zussen, vrienden. Het koor waarin Ria zingt zal enkele nummers zingen die zij het mooist vindt. Natuurlijk worden er foto’s uit haar leven vertoond en de kleinkinderen doen ook allemaal iets persoonlijks tijdens de dienst. En na afloop voor iedereen hapjes en drankjes. Het klikt tussen ons en ze geeft aan opgelucht te zijn dat het geregeld is.

28 februari 2020. Er is iets ‘zwarts’ in de wereld gekomen en nu ook in Nederland: Corona! In eerste instantie verandert er nog niet zoveel: geen handen schudden en het aantal personen dat in één bijeenkomst mag zijn is nu 100 personen. Het gaat slecht met Ria en ik heb regelmatig contact met Rob over de consequenties die dit heeft op het aanstaande afscheid van Ria. We besluiten dat het aantal gasten wordt beperkt, maar dat mensen wel de kans krijgen om de dienst via een livestream te volgen en er zo toch bij te zijn.

Maar corona waart rond; meer zieken en de eerste overledene. De regels worden strenger, geen horeca, afstand van 1,5 meter houden en maximaal 30 personen bij één bijeenkomst. Helaas ook geen borrel en hapjes na afloop zoals Ria graag zou willen.

20 maart 2020. Ria komt te overlijden. Door de aangescherpte regels kan ik niet eens meer met het hele gezin aan tafel zitten, maar slechts met Rob en Marlies, haar dochter. De zonen nemen deel aan het gesprek op afstand via Skype. Ik mag hen niet eens condoleren met de gebaren die altijd zo natuurlijk voor mij zijn, een hand, een knuffel. Ik moet afstand houden. Oh! Wat is dit moeilijk!

Iedereen realiseert zich dat het afscheid dat we met Ria hebben besproken niet mogelijk is gegeven de nieuwe richtlijnen. Er moeten harde keuzes gemaakt worden. Er vallen de nodige tranen. En mijn hart doet pijn voor hen. Uiteindelijk neemt het gezin het besluit: helemaal geen afscheidsdienst. Alleen een kort samenzijn met het gezin. Ook de broers en zussen van Ria zullen niet aanwezig zijn omdat dan het aantal van 30 overschreden wordt. Er is begrip maar ook veel verdriet.

26 maart 2020. Het afscheid van Ria: het gezin en ik komen samen in de aula van het crematorium: maar de gezinnen moeten wel apart van elkaar zitten… want ook de gezinnen moeten afstand bewaren. Elk gezin komt naar voren en legt bloemen bij Ria neer. Ze steken waxinelichtjes aan die in de vorm van een hart op de kist staan terwijl we luisteren naar een opname van het koor van Ria. De kleinkinderen hebben al eerder bij het sluiten van de kist hun tekeningen en brieven bij oma gelegd. Ik lees namens Rob een gedicht voor. Dan laat ik ze alleen rond de kist om nog één keer samen te zijn. Ze nemen per gezin afscheid van Ria. Als ik ze daarna naar buiten begeleid, op veilige afstand uiteraard, zeggen ze: weet je Monique, het is heel verdrietig en we hadden het anders gewild, maar als de wereld weer een beetje normaal is, dan gaan we alsnog het grote afscheid aan Ria geven hè? Ik knik en zeg dat we zeker contact zullen houden. Ik wens hen sterkte en zie ze weglopen.

’s Avonds krijg ik een appje van Rob: Monique, dank je wel namens ons allemaal. Natuurlijk hadden we het liever anders gehad, maar zo met ons gezinnetje afscheid nemen, ach… dat had ook wel weer iets moois. Het grote komt dan later nog wel. Zijn inzicht verrast mij en ik antwoord dat ik blij ben dat hij het zo voelt en dat ik hoop dat hen dit kracht mag geven.

Een uitvaart in coronatijd is zéker niet makkelijk voor de nabestaanden door alle keuzes die gemaakt moeten worden maar misschien een troostend inzicht: intiem is óók mooi!

De namen zijn gefingeerd